Home Repareren of vervangen? Zo maak je nuchtere keuzes in lifecycle management
Repareren of vervangen?

Maak nuchtere keuzes in lifecycle management

Maintain & Improve tag corner

Je installatie draait, totdat in een oudere lijn een hardwarecomponent stukgaat en het onderdeel niet meer leverbaar blijkt. Het vervangende type past niet één-op-één, software moet worden aangepast, en je staat met tijdsdruk voor lastige keuzes. Dan wordt improviseren de norm.

Advies nodig? Kom in gesprek

Stilstand betekent druk op productie, escalaties en onrust in je hoofd. Tegelijkertijd lopen levertijden op en heb je te maken met verouderde software en verdwijnende kennis van oude systemen. De vraag die dan steeds terugkomt: repareren of vervangen, en wanneer? In dit blog krijg je als maintenance manager concrete handvatten om te beslissen: wanneer repareer je, wanneer vervang je, en hoe borg je continuïteit en veiligheid.

Wat is lifecycle management en waarom doet het ertoe?

Lifecycle management is niets anders dan planmatig beheer van je assets van ingebruikname tot end-of-life. Je legt vast welke componenten wanneer aan vervanging toe zijn, welke spare parts je paraat wilt hebben en welke upgrades nodig zijn (ook softwarematig). Dit is geen “extra project”; het is je waarborg voor productiecontinuïteit. 

Waarom lifecycle management essentieel is:

  • Continuïteit/uptime: sneller herstellen en stilstand voorkomen.

  • Veiligheid & cybersecurity: wegblijven van ongepatchte, niet-ondersteunde systemen.

  • Kostenbeheersing/TCO: minder noodreparaties en minder ad-hoc aanpassingen.

De meeste plants in de zware industrie werken nog met geplande onderhoudsintervallen en reageren correctief bij storingen. Condition-based of predictive maintenance is vaak nog toekomstmuziek. De uitdaging ligt in het zetten van die volgende stap, met de juiste mensen, processen en partners. Daarbij spelen ook belemmeringen een rol: verouderde systemen, beperkte capaciteit, weerstand op de werkvloer of druk vanuit inkoop of corporate.

Juist daarom is het belangrijk om klein en concreet te beginnen: met één proces of pilot die snel zichtbaar resultaat oplevert.

NIS2-richtlijn

De Europese NIS2-richtlijn scherpt eisen aan cybersecurity en risicobeheersing aan; nationale implementatie loopt, maar de richtlijn is EU-breed al van kracht. Dat maakt actueel patch- en versiebeheer van OT-componenten extra belangrijk.

Advies nodig? Kom in gesprek
NIS2 richtlijn cybersecurity

Veelvoorkomende knelpunten

Veel organisaties rekenen op een installatie die twintig jaar meegaat, maar techniek en kennis ontwikkelen door. Leveranciers kondigen End of Life/End of Support (EoL/EoS) aan, programmeerpakketten verdwijnen en engineers met legacy-kennis worden schaars; bovendien ligt de cybersecurity-lat hoger.

De praktijk is weerbarstig. Dit gaat vaak mis of blijft onderbelicht:

  • Obsoletie onderschatten: EoL/EoS-signalen te laat opgepakt; vervangende types vragen vaak aanpassing — test compatibiliteit vooraf.
  • Levertijden: Een frequentieregelaar of CPU ‘even’ vervangen kan maanden duren; noodgrepen vergroten risico en kosten.
  • Kennisverlies: Weinig engineers beheersen legacy-platformen en tooling; ‘dino-pc’s’ en oude images vormen een risico voor continuïteit en veiligheid.
  • Budgetfrictie: OPEX vs. CAPEX; onderhoud wil risico’s reduceren, terwijl investeringsbudget lastig vrijkomt.
  • Productiedruk: “We moeten draaien” duwt lange-termijnmaatregelen vooruit.
  • Vendor lock-in & versiebeheer: Afwijkende softwareversies of gesloten code bij derden bemoeilijken reparaties en audits.

Herken je dit? Dan is het tijd voor een nuchtere lifecycle-roadmap.

Ook met een spare-partsplan en vervangingsroadmap kun je vastlopen als een vervangend type niet één-op-één compatibel blijkt en er software aangepast moet worden. Gevolg: stilstand, handwerk en langere levertijden richting klanten, met impact op de hele keten. De les: niet alleen het onderdeel regelen, maar ook compatibiliteit en software aantoonbaar borgen.
John van Luijn – Client Manager bij Actemium

Wat levert het op als je het goed organiseert?

Een strak lifecycle management proces merk je direct op de vloer:

  •  Snellere hersteltijd: Kritieke spare parts liggen klaar in de juiste aantallen; minder noodreparaties en minder wachttijd. 
  • Meer rust en voorspelbaarheid: Heldere beslisregels verkleinen ad-hoc werk en escalaties; je planning is realistischer.
  • Sterkere audit-/compliance-positie: Eenduidige documentatie, versiebeheer en up-to-date componenten ondersteunen HSE- en (waar relevant) ATEX-eisen.
  • Lagere TCO: Je voorkomt kapitaalvernietiging (dood kapitaal op de plank) én kosten van stilstand door gericht te investeren.

Kortom: geen ‘frankenstein-oplossingen’, maar controle, rust en voorspelbaarheid. 

Lees ook: retrofit en modernisering als middel om levensduur te verlengen en veiligheid te verhogen; “Doe de retrofit check”.

Retrofit van de schuimlijn bij AMS: lifecycle management in de praktijk

retrofit schuimlijn

Bij Advanced Medical Solutions (Etten-Leur) pakten we de meest kritische lijn – de schuimlijn – aan met een gerichte retrofit. We startten met een risico-inventarisatie en een functionele lifecycle-analyse, stelden op basis daarvan prioriteiten en moderniseerden vervolgens de besturing: onder meer servo- en frequentieregelaars (11 aandrijvingen), nieuwe paneelbouw, geactualiseerde as-built-tekeningen en integratie op SCADA InTouch. Dankzij een vooraf geteste opstelling verliep de ombouw zonder onnodige stilstand en bleef de leverbetrouwbaarheid richting klanten intact. Dit ís lifecycle management in de praktijk: eerst inzicht in kriticiteit, compatibiliteit en EoL-risico’s, daarna planmatig upgraden of vervangen op het juiste moment. Zodat jij voorspelbare downtime, duidelijke budgetten en rust op de vloer houdt.

Lees meer over deze case

Wat is er nodig om dit te implementeren?

Begin nuchter en stapsgewijs. Vier bouwstenen zijn essentieel:

1
1. Actuele assets- en parts-lijst

Per asset: merk/type, firmware/softwareversies, EoL/EoS-data van leveranciers, kriticiteit en huidige levertijden. Leg eigenaar per asset vast.

2
2. Kriticiteits- en risicoanalyse

Bepaal per onderdeel de impact op veiligheid, kwaliteit en throughput. Voorzie elk kritisch item van een beslisregel: op voorraad houden, preventief vervangen, of accepteren met hersteltijd.

3
3. Lifecycle-roadmap met budgetscenario’s

Zet per jaar de preventieve vervangingen, retrofits en voorraadniveaus uit. Indexeer kosten en check levertijden periodiek. Koppel OPEX/CAPEX zodat investeringen tijdig landen.

4
4. Spare-partsbeleid en compatibiliteitscheck

Combineer spare-parts-beheer (optimale voorraadniveaus; standaardisatie waar mogelijk) met een compatibiliteits- en software-check vóór je een vervangend type bestelt. 

Beslisregels: repareren of vervangen?

Gebruik eenvoudige drempelwaarden die praktisch en bespreekbaar zijn met operations en finance:

  • Levertijd vs. downtime-tolerantie: Is levertijd > maximale toelaatbare stilstand → voorraad of preventieve vervanging.
  • Storingsfrequentie: > X storingen/jaar of trend stijgend → plan vervanging/retrofit.
  • Obsoletie/cyberrisico: Geen patches/ondersteuning meer → plan vervanging, zeker bij netwerk-koppelingen (NIS2-context). 
  • Compatibiliteit: Vervangend type vereist software-wijzigingen → test vooraf; geen test = niet plaatsen.
  • Veiligheid/kritiek proces: Impact op HSE of productkwaliteit → geen uitstel.

Denk aan de toekomst

Je voorkomt stilstand niet met geluk, maar met inzicht en discipline. Een compacte lifecycle-roadmap met duidelijke beslisregels levert rust, voorspelbaarheid en veilige continuïteit op. Wil je weten hoe vergelijkbare sites dit aanpakken of wil je je eigen situatie laten doorlichten? Start met een retrofit-check om je risico’s en prioriteiten scherp te krijgen.

Samen de volgende stap naar procesverbetering zetten? Onze experts helpen je graag!