Home Maintain & Improve Nieuws Veilig werken in explosieve omgevingen: dit moet je weten
Explosieveiligheid in de praktijk

Veilig werken in explosieve omgevingen: dit moet je weten

ATEX tag corner Maintain & Improve tag corner

Werk je in een omgeving waar brandbare gassen, dampen of stoffen aanwezig zijn? Dan weet je dat veiligheid geen optie is, maar een must. Explosierisico’s zijn er dagelijks, maar met de juiste aanpak zijn ze goed te beheersen. In dit artikel ontdek je wat je moet weten over explosierisico’s, ATEX-richtlijnen en hoe je jouw organisatie veilig en compliant houdt.

Advies nodig?

In veel industriële omgevingen waar brandbare stoffen worden gebruikt, vormen explosierisico’s een dagelijkse realiteit. Eén vonk, een verkeerd gasmengsel of een onzichtbare stofnevel kan al leiden tot een ernstige explosie. De gevolgen van materiële schade tot ernstig letsel zijn vaak ingrijpend. Gelukkig zijn veel van deze risico’s te beheersen – met de juiste aanpak. En precies dáár ondersteunt Actemium jou bij. Met diepgaande kennis van industriële processen en ATEX-richtlijnen zorgen we dat jouw organisatie veilig én compliant is. 

Wat is een explosie

Een explosie ontstaat door een extreem snelle volumetoename, waarbij een krachtige drukgolf ontstaat – meestal hoorbaar als een knal. Dat gebeurt bijvoorbeeld door een plotselinge temperatuurstijging of het vrijkomen van grote hoeveelheden gas. In industriële processen gaat het vaak om exotherme chemische reacties, zoals verbrandings- of ontledingsreacties, die plotseling veel warmte en gas produceren. Vindt de reactie plaats in een afgesloten ruimte, dan is de impact vaak extra groot – de druk kan nergens heen. 

Hoe ontstaat een explosie? Dit zijn de meest voorkomende ontstekingsbronnen 

De chemische reacties die tot explosies leiden, moeten meestal eerst ‘ontstoken’ worden. Dit gebeurt vaak door: 

  • Statische elektriciteit
  • Wrijving of mechanische impact
  • Elektrische vlambogen
  • Warmte of vonken
  • Ioniserende straling of zelfs ultrageluid

In de praktijk zijn dit vaak verbrandings- of oxidatiereacties waarbij zuurstof uit de lucht als oxidator fungeert. Mengt een brandbare stof zich in voldoende concentratie met zuurstof, én is er een ontstekingsbron aanwezig? Dan is een explosie mogelijk. 

De explosiedriehoek: drie voorwaarden voor een explosie

Voor een explosie heb je drie dingen nodig:

  1. Brandstof; een brandbare stof in gas-, damp-, nevel- of stofvorm
  2. Zuurstof; meetal uit de omgevingslucht
  3. Ontstekingsbron: bijvoorbeeld warmte, vonken of statische lading

Als één van deze ontbreekt, kan er geen explosie ontstaan. Dit principe vormt de basis voor veel van de preventieve maatregelen binnen het explosieveiligheidsbeleid. 

Vuurdriehoek

Gevarenzones en classificaties

Om explosierisico’s effectief te beheersen, worden werkomgevingen ingedeeld in gevarenzones. Deze zones zijn gebaseerd op: 

  • De kans dat brandbare stoffen aanwezig zijn
  • De eigenschappen van de stof (gasgroep of stofgroep)
  • De zelfontbrandingstemperatuur (temperatuurklasse)

Hoe ernstig het explosiegevaar is, hangt af van de snelheid van de reactie, de mengverhouding met zuurstof en de omstandigheden waarin de reactie plaatsvindt. Gesloten ruimten zijn extra risicovol omdat gassen zich daar minder goed kunnen verspreiden.

Gebruik je apparatuur in een omgeving met brandbare gassen, dampen of stoffen? Dan heb je Ex-markering nodig. Die geeft aan dat het apparaat veilig is ontworpen voor gebruik in explosiegevaarlijke zones volgens strenge intenationele normen.

Ex-markering altijd bij de hand?
Vraag ons gratis en handige ATEX vouwboekje aan!

Download gratis

Het Explosieveiligheidsdocument (EVD): wettelijk verplicht én essentieel

Volgens de ATEX 153-richtlijn is elke werkgever verplicht om explosierisico’s in kaart te brengen en passende maatregelen te nemen. Een belangrijk onderdeel hiervan is het opstellen van een Explosieveiligheidsdocument (EVD). Dit document bevat onder meer:

  • Zone-indeling en risicobeoordeling
  • Inventarisatie van ontstekingsbronnen
  • Technische en organisatorische maatregelen
  • Plan van aanpak voor risicobeheersing

Wil je explosieveiligheid in jouw organisatie structureel aanpakken? Laat Actemium je begeleiden op de road to compliancy. Neem gerust contact met ons op.

Samen de volgende stap naar een veilige werkomgeving? Onze experts helpen je graag!

Anderen vinden dit ook interessant