De energietransitie vraagt om lef, samenwerking en duidelijkheid

Home Chemical Industry Nieuws De energietransitie vraagt om lef, samenwerking en duidelijkheid

De Zeeuwse havenregio’s staan midden in een grote omslag. De energietransitie biedt kansen voor groei, innovatie en verduurzaming, maar stelt bedrijven ook voor stevige uitdagingen. Uit de Benchmark Zeeuwse Havens 2025, uitgevoerd in opdracht van Actemium, blijkt dat 95 procent van de bedrijven barrières ervaart, vooral door beleids¬onzekerheid, netcongestie en infrastructuurtekorten.

Gedeputeerde Jo-Annes de Bat ziet in die uitdagingen juist de noodzaak tot samenwerking én consistent beleid. “De energietransitie vraagt om lef, samenwerking en duidelijkheid,” zegt hij. “Je moet als overheid richting geven, maar ook ruimte laten voor initiatief.”

Bedrijven willen wel, maar hebben houvast nodig

Volgens De Bat is het positief dat zoveel Zeeuwse bedrijven de urgentie van de transitie voelen. “Het is goed om te zien dat ze echt bereid zijn om stappen te zetten. Onze taak als provincie is om die beweging te ondersteunen. Door duidelijkheid te bieden, samen te werken en drempels weg te nemen, zorgen we dat goede initiatieven sneller van de grond komen.”

De bereidheid bij bedrijven is groot. Tegelijkertijd blijkt uit de benchmark dat consistente kaders belangrijk zijn om beslissingen met vertrouwen te kunnen nemen. “Je merkt dat mensen zoeken naar voorspelbaarheid: duidelijke regels, een stabiele koers en partners die meedoen. De energietransitie is niet alleen een technologische, maar ook een organisatorische opgave.”

Beleid en praktijk dichter bij elkaar brengen

Een belangrijk signaal uit de benchmark is dat onzeker beleid bedrijven terughoudend maakt om te investeren. De Bat herkent dat spanningsveld. “Beleid voor de lange termijn vastleggen is een uitdaging omdat op zowel Europees als landelijk niveau de maatregelen om de klimaatdoelen te halen worden aangescherpt. Je moet dus ambitieus zijn, maar ook flexibel genoeg om bij te sturen.”

Daarin probeert Zeeland een verbindende rol te spelen. “Wij kunnen bedrijven houvast bieden door beleid te vertalen naar de praktijk. Via onze Energieraad Zeeland brengen we overheid, ondernemers en netbeheerders samen. Daar bespreken we concrete knelpunten, bijvoorbeeld bij vergunningen of subsidieaanvragen, zodat er meer voorspelbaarheid ontstaat.”

“De optelsom van samenwerking, kennis en overleg leidt uiteindelijk tot bijsturing en verbetering. En dat is precies hoe we in Zeeland werken.”

Samen oplossingen zoeken voor netcongestie

Een grote uitdaging in de Zeeuwse havenregio is netcongestie. Bedrijven kunnen vaak niet uitbreiden of verduurzamen doordat het stroomnet zijn limiet bereikt. “De files op het elektriciteitsnet raken ook onze industrie,” zegt De Bat. “Daarom hebben we een taskforce opgezet waarin overheid, netbeheerders en ondernemers samenwerken om oplossingen te versnellen. Denk aan flexcontracten, energy hubs en gezamenlijke investeringen in energieopslag. Op verschillende bedrijventerreinen lossen bedrijven het onderling al slim op. Niemand kan dit alleen. Het vraagt om een integrale aanpak waarbij we bestaande infrastructuur beter benutten én nieuwe capaciteit bouwen.”

Groene waterstof als toekomstmotor

Groene waterstof vormt volgens De Bat een van de belangrijkste pijlers onder de Zeeuwse energietransitie. “We hebben drie hoofdlijnen: elektrificatie, warmte en waterstof,” legt hij uit. “Groene waterstof kan een grote rol spelen in het afbouwen van fossiele brandstoffen binnen de industrie. Tegelijkertijd staan we nog aan het begin van de ontwikkeling: vraag en aanbod groeien, maar nog niet in hetzelfde tempo en de kosten van groene waterstof zijn nog veel te hoog in vergelijking met alternatieven.”

Daarom is volgens hem stevige infrastructuur nodig. Het Hydrogen Delta Programma ziet hij als een essentiële bouwsteen voor de ontwikkeling van een regionale waterstofketen. “Als we echt tempo willen maken, moeten productie, transport en afname beter op elkaar aansluiten. Dat vraagt om samenwerking én om keuzes die op meerdere niveaus, regionaal, nationaal en Europees, samenkomen.”

Innovatie als economische kans

Naast technische uitdagingen ziet De Bat vooral veel kansen voor Zeeland. “We hebben een heel innovatief bedrijfsleven,” zegt hij. “Elk jaar reiken we de Emergo Innovatieprijs uit voor vernieuwende bedrijven. Dat laat zien hoeveel creativiteit en vakmanschap hier aanwezig is.”
De energietransitie levert volgens hem niet alleen milieuwinst op, maar ook nieuwe bedrijvigheid en banen. “Er zijn veel regelingen en impulsen, en de animo voor innovatie neemt alleen maar toe. Zeeland is een proeftuin voor duurzame industrie.”

Van visie naar uitvoering

De provincie werkt ondertussen aan een langetermijnstrategie tot 2050. “Ons doel is helder: een CO₂-neutraal Zeeland,” zegt De Bat. “Daarvoor werken we met lange lijnen en grote programma’s. We hebben een fonds van ruim 20 miljoen euro om mkb bedrijven te helpen verduurzamen. En we blijven zoeken naar nieuwe instrumenten om dat te versnellen. De transitie moet doorgaan, ook als er politiek iets verandert. We kunnen niet telkens opnieuw beginnen.”

De optelsom van samenwerking maakt het verschil

“Je kunt niet alles voorspellen, maar je moet wel blijven doen,” besluit De Bat. “De optelsom van samenwerking, kennis en overleg leidt uiteindelijk tot bijsturing en verbetering. En dat is precies hoe we in Zeeland werken.”

Het gesprek met gedeputeerde Jo-Annes de Bat laat zien dat Zeeland de energietransitie als een gezamenlijke maatschappelijke opgave ziet. De provincie wil richting geven, verbinding brengen en barrières wegnemen, met een nuchtere blik en een duidelijke ambitie: een CO₂-neutraal Zeeland in 2050.