Home Maintain & Improve Nieuws Van kennis naar actie: hoe voldoe je aan de ATEX-wetgeving in de praktijk?
Explosieveiligheid in de praktijk

Van kennis naar actie: zo voldoe je praktisch aan de ATEX wetgeving

ATEX tag corner Maintain & Improve tag corner

Voldoe je al volledig aan de ATEX wetgeving? In onze blog ontdek je hoe je met een praktisch stappenplan, EVD en verificatiedossier risico’s beperkt én audits moeiteloos doorstaat. Lees verder en zorg dat jouw organisatie veilig en compliant werkt.

Advies nodig?

In onze vorige blog, veilig werken in explosieve omgevingen, doken we in de wereld van explosieveiligheid. We bespraken welke stoffen een explosie kunnen veroorzaken en welke ontstekingsbronnen je in de gaten moet houden. Die kennis is cruciaal voor veilig werken, maar kennis alleen is niet genoeg. De echte vraag is: hoe pas je die inzichten toe in de praktijk?

Compliant zijn aan de wet is geen optie, maar een verplichting. Wetgeving vertelt je wat je moet doen, maar laat vaak in het midden hoe je dat aanpakt. Gelukkig hoef je het wiel niet zelf uit te vinden! Er zijn handige normen, richtlijnen en praktische tools die je op weg helpen. In dit artikel zetten we de belangrijkste op een rijtje, zodat jij direct aan de slag kunt.

Van abstract naar concreet: hoe ver reikt de wetgeving?

De wet- en regelgeving rondom explosieveiligheid varieert van algemeen geformuleerde verplichtingen, zoals “werken volgens de stand van de techniek” – tot uiterst gedetailleerde eisen. Explosieveiligheid valt in die laatste categorie, samen met onderwerpen zoals opslag van gevaarlijke stoffen (PGS-richtlijnen) en machineveiligheid (Machinerichtlijn).

Voor Nederland zijn de eisen vastgelegd in het Arbeidsomstandighedenbesluit, artikel 3.5 a t/m f. Deze tekst komt overeen met de Europese ATEX 153-richtlijn (Richtlijn 1999/92/EG). De inhoud van deze richtlijn is dus leidend, maar de praktische invulling ervan ligt grotendeels bij jou als installatie-eigenaar.

Wet- en regelgeving rond explosieveiligheid kan soms best ingewikkeld lijken. De ene regel is vrij algemeen, zoals “werken volgens de nieuwste technieken”, terwijl andere regels, zoals die voor explosieveiligheid, juist heel specifiek zijn. Denk hierbij ook aan onderwerpen zoals de opslag van gevaarlijke stoffen (PGS-richtlijnen) of machineveiligheid (Machinerichtlijn).
In Nederland vind je de eisen voor explosieveiligheid in het Arbeidsomstandighedenbesluit, artikel 3.5a tot en met 3.5f. Deze regels sluiten aan bij de Europese ATEX 153-richtlijn (Richtlijn 1999/92/EG). 

ATEX wetgeving parktisch toepassen 

De inhoud van deze ATEX-153-richtlijn is dus leidend, maar de praktische invulling ervan ligt grotendeels bij jou als installatie-eigenaar. Gelukkig hoef je niet alles zelf uit te vinden. Er bestaan talloze ATEX-richtlijnen, normen en standaarden die handvaten bieden. Denk aan:

  • NEN-EN-IEC 60079: voor installatie, inspectie en onderhoud van materieel in explosiegevaarlijke zones

  • NEN-EN-ISO 80079: specifiek voor niet-elektrische apparatuur

  • NPR 7910: een Nederlandse praktijkrichtlijn voor onder andere zone-indeling

Veel van deze normen zijn geharmoniseerd, wat betekent dat toepassing ervan in principe leidt tot wettelijke conformiteit. Ze zijn niet verplicht, tenzij wettelijk voorgeschreven, maar sterk aan te raden vanwege aansprakelijkheid en veiligheidsborging.

Het Explosieveiligheidsdocument (EVD): jouw verplicht fundament

Zoals in onze vorige blog , veilig werken in explosieve omgevingen, uitgelegd, kunnen explosies ontstaan wanneer brandbare stoffen, zuurstof en een ontstekingsbron samenkomen. Om dat risico te beheersen, verplicht de ATEX-wetgeving het opstellen van een Explosieveiligheidsdocument (EVD). Het EVD bevat onder andere: 

  • Risico-inventarisatie en ATEX zonering

  • Stoffen: eigenschappen en hoeveelheden

  • Technische en organisatorische maatregelen

Let op: zonder EVD voldoe je niet aan de ATEX-verplichtingen!

Hierbij gaat het niet alleen om de installatie zelf, maar ook om bijvoorbeeld antistatische kleding, werkvergunningen en richtlijnen voor mobiele apparatuur in gevarenzones.

Let op: het nemen van maatregelen moet altijd gebeuren volgens de arbeidshygiënische strategie, met deze prioriteiten:

  • Voorkomen dat een explosieve atmosfeer ontstaat

  • Voorkomen dat ontsteking plaatsvindt

  • Beperken van de gevolgen bij een explosie

Gebruik je apparatuur in een omgeving met brandbare gassen, dampen of stoffen? Dan heb je Ex-markering nodig. Die geeft aan dat het apparaat veilig is ontworpen voor gebruik in explosiegevaarlijke zones volgens strenge intenationele normen.

Ex-markering altijd bij de hand?
Vraag ons gratis en handige ATEX vouwboekje aan!

Download gratis
Branddriehoek als basis voor een explosieveilige omgeving.

Verificatiedossier: bewijslast op orde

Naast het EVD is ook een verificatiedossier vereist. Dit dossier bevat alle onderliggende documentatie die aantoont dat de installatie explosieveilig is ontworpen, gebouwd en onderhouden. Denk aan:

  1. Inspectie- en onderhoudsrapporten
  2. Certificaten van apparatuur
  3. Berekeningen en technische tekeningen
  4. Resultaten van de eerste en periodieke inspecties

Zo’n dossier is essentieel bij audits en bij incidenten: het laat zien dat je je verantwoordelijkheid serieus neemt én onderbouwt dat je aan de wet voldoet.

Van theorie naar praktijk: laat je ondersteunen

De vertaalslag van richtlijnen naar praktische toepassing is vaak complex. Actemium helpt organisaties hierbij, van risicoanalyse tot het opstellen van een EVD en het inrichten van een betrouwbaar verificatiedossier.

stappenplan road to ATEX compliancy

Samen de volgende stap naar een veilige werkomgeving? Onze experts helpen je graag!

Anderen vinden dit ook interessant